گاز و زمستانی که می آید؟!

فرارو- یکسال پس از قطعی گسترده گاز در کشور و در آستانه فرا رسیدن سرما خبرهائی درباره احتمال قعطی گاز در زمستان امسال نیز به گوش می رسد. اگرچه وزیر نفت خبر از نبود مشکل برای گازرسانی در زمستان امسال می دهد اما رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: «حتی در صورت قطع نشدن صادرات گاز ترکمنستان به ایران باز هم زمستان امسال با قطعی گاز مواجه خواهیم بود.» 

به گزارش فرارو، حمیدرضا کاتوزیان در گفتگو با مهر گفت: «هنوز قرارداد جدید با کشور ترکمنستان برای صادرات گاز این کشور به ایران منعقد نشده و هم اکنون مسوولان دو طرف در حال مذاکره هستند اما باید در نظر داشت که با وجود صادرات گاز ترکمنستان به ایران بازهم به دلیل اینکه مصرف گاز در کشور رو به افزایش است پیش بینی ما در کمیسیون انرژی این است که زمستان امسال هم شاهد قطعی گاز در کشور خواهیم بود.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: مشکل ما در رابطه با مصرف گاز این است که الگوی مصرف درستی نداریم و به دلیل اینکه قیمت گاز در کشور بسیار ارزان است نمی توان رفتار مصرف کننده را کنترل کرد.

وی تصریح کرد: قیمت سوخت در ایران واقعی نیست و تا زمانی که در رابطه با قیمت انرژی در کشور اقدامی صورت نگیرد نمی توان نسبت به کنترل مصرف گاز خوش بین بود و با این وجود مصرف گاز در کشور همچنان رو به افزایش است.» 

با وجود اینکه چند سالی است در فصل سرما شاهد قطعی  و یا افت شدید فشار گاز در کشور هستیم برخي شنيده‌ها  حکايت از افزايش حجم صادرات گاز ايران به ترکيه در زمستان امسال دارد. 

"سرمايه" درباره تشديد بحران کمبود گاز در سال جاري به نقل از يک مقام آگاه در وزارت نفت نوشت: «به دليل اشتباه شرکت ملي حفاري در حفر چاه‌هاي فازهاي 9 و 10 به احتمال زياد اين دو فاز در زمستان امسال وارد مدار توليد نخواهند شد که در اين صورت بحران کمبود گاز در زمستان امسال در مقايسه با سال‌هاي گذشته بي‌سابقه خواهد بود. اين در حالي است که نوذري وزير نفت بارها بر عدم کمبود گاز در زمستان امسال تاکيد کرده است. 

بنا بر اين گزارش، برخي شنيده‌ها نيز حکايت از افزايش حجم صادرات گاز ايران به ترکيه در زمستان امسال دارد. اين در حالي است که در حال حاضر ايران در زمستان هر سال روزانه بين 25 تا 30 ميليون مترمکعب گاز به ترکيه صادر مي‌کند که اين ميزان در تابستان و ديگر فصل‌ها کاهش مي‌يابد.

گفتني است، هم اکنون ايران در حال مذاکره براي صادرات گاز به سوئيس (چهار ميليون مترمکعب در روز)، امارات (600 ميليون فوت مکعب در روز)، بحرين (يک ميليارد فوت مکعب در روز)، عمان (11 ميليون مترمکعب در روز) و هند و پاکستان (144 ميليون مترمکعب در روز) است که به گفته کارشناسان اين امر حکايت از نبود يک استراتژي مشخص در صادرات گاز ايران دارد.

اين گزارش مي‌افزايد: در حال حاضر قراردادهاي در حال اجرا و عملياتي ايران در بخش صادرات گاز شامل صادرات گاز به ارمنستان (1/1 تا 3/2 ميليارد مترمکعب در سال)، آذربايجان به طور معاوضه (5/80 تا 402 ميليارد مترمکعب در سال) و ترکيه و ترکمنستان به ترتيب هر کدام با حجم (دو تا 14 و سه تا 10 ميليارد مترمکعب در هر سال) است.

همچنین خبر حفر اشتباهي چاه‌هاي فازهاي 9 و 10 در حالي منتشر مي‌شود که سال گذشته امير منصور برقعي رییس سازمان منحله مديريت و برنامه‌ريزي کشور در نامه‌اي به رئيس جمهور، ضمن تشريح وضعيت فازهاي پارس جنوبي، به صراحت بر اين نکته تاکيد کرده است اگر فازهاي 9 و 10 پارس جنوبي به بهره‌برداي نرسد، کشور در زمستان امسال با کمبود گاز روبه‌رو مي‌شود.

اين در حالي است که سيدرضا کسايي زاده مديرعامل شرکت ملي گاز ايران، سال گذشته نمره اين شرکت را صفر دانسته بود و در مورد نامه برقعي گفته بود: اين گونه نامه‌ها از سال 1374 تاکنون نوشته مي‌شود و نوشتن آنها نيز ادامه پيدا مي‌کند؛ حتي خودم نيز اين موضوع را پيش‌بيني کرده بودم، اما در عمل اتفاق خاصي نمي‌افتد.»

در حالی که زمستان گذشته شاهد سرمای بی سابقه ای در کشور بودیم قطعی گاز در اکثر نقاط کشور سرما را برای ایرانیان صد چندان کرد. اگرچه یکی از دلایل قطعی گاز، کارشکنی کشور ترکمنستان برای ارسال گاز به مناطق شمالی کشور بود اما در دیگر نقاط کشور هم که گازشان از ترکمنستان تامین نمی شد، شاهد قعطی گاز و یا افت شدید فشار گاز بودیم و این مسئله در کنار حجم بالای صادرات گاز به کشورهای دیگر این سئوال را ایجاد می کند که آیا نمی شود در کنار صرفه جوئی مردم با کاهش میزان صادرات جلوی قطعی گاز در داخل کشور را گرفت؟

ماجرای قطع گاز ترکمنستان چه بود؟
روز هشتم دی‌ماه 86 بود که مقامات ترکمن، به یک‌باره تصمیم گرفتند شیر گاز کشورشان را به روی مردم ایران ببندند. درست ساعت ده‌ونیم صبح بود که گاز شهرهای شمالی ایران که طی قرادادی بیست‌وپنج‌ساله و از مسیر خط لوله "كربچه- كردكوي" از ترکمنستان وارد کشور می‌شد، قطع شد و مردم این مناطق را در بهت‌وحیرت فروبرد. درست در روزهایی که جبهه هوای سردی کشور را فراگرفته و موج سرما همزمان مصرف گاز را افزایش داده‌بود.

فردای آن روز یک مقام مسئول در وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد که ترکمنستان پنجاه‌درصد گاز وارداتي خود به ایران که معادل پنج‌درصد نياز گازي کشور است، را قطع کرده‌است. همین مقام با استناد به گفته‌های مسئولان ترکمن، مسائل فنی و عملیاتی را علت کاهش صادرات گاز به ايران دانست و البته هم‌زمان "هشدار درخصوص افزايش قيمت گاز" را نیز گزینه‌ای محتمل اما ضعیف دانست؛ دوهفته زمان لازم بود تا همین گزینه‌ی ضعیف، عامل اصلی قطع گاز شهرهای شمالی ایران و مصائب بسیار آنان معرفی شود.

اما با گذشت چند روز از توقف صادرات گاز ترکمنستان به ایران و عملی نشدن وعده‌های طرف ترکمن در برقراری دوباره جریان گاز، مقامات جمهوری اسلامی ناگزیر، مواضع فعالی درخصوص بحران ایجادشده اتخاذ کردند. به اعتقاد کارشناسان، انجام تعمیرات در خط لوله، بیش از آن‌که علت واقعی قطع صدور گاز ترکمنستان به ایران باشد، بهانه‌جویی مقامات ترکمن است. این کارشناسان استدلال می‌کردند که تعمیرات خط لوله در این فصل از سال و با توجه به سرمای شدید منطقه امری غیرواقعی به نظر می‌رسد؛ علاوه بر این در صورت صحت ادعای مقامات ترکمنستان نیز، تعمیرات باید ظرف چند روز انجام شده و مشکل برطرف می‌شد. در همین حال اوضاع مناطقی از کشور که با کمبود و نبود گاز مواجه بود نیز هر روز بحرانی‌تر می‌شد.

در این حال اسدالله بادامچيان عضو شوراي مركزي جبهه متحد اصولگرايان از تلاش هاي آمريكا و برخي كشورهاي اروپايي براي قطع گاز صادراتي تركمنستان به جمهوري اسلامي ايران در آستانه انتخابات مجلس خبر داد خبر داد .

به گزارش رجانیوز به تاریخ هفتم بهمن 86، وي كه در جمع تعدادي از اصولگرايان سخن مي گفت افزود: بر اساس شواهد موجود دخالت آمريكا درباره موضوع گاز صادراتي تركمنستان به ايران به اين دليل بوده كه در آستانه انتخابات مجلس هشتم كشور با بحران مواجه شود و این مساله ثابت شده است.

بادامچيان تصريح كرد: آنها قصد داشتند در آستانه انتخابات زمينه نارضايتي مردم را فراهم آورند تا حضور آنان در انتخابات مجلس هشتم به حداقل كاهش يابد.

وي تصريح كرد: البته كشور تركمنستان اكنون به اشتباه خود پي برده و اعلام كرده است كه آمادگي دارد صادرات گاز خود به ايران را از سر گيرد.
 
قائم مقام حزب موتلفه اسلامي تاكيد كرد: جمهوري اسلامي ايران در پاسخ اين كشور اعلام كرده است كه تركمنستان بايد خسارات ناشي از قطعي گاز صادراتي خود به ايران را پرداخت كند.

با وجود این محمود احمدی نژاد درباره قطع گاز ترکمنستان نظری متفاوت با بادامچیان داشت. او چند روز پیش از بادامچیان در سفر خود به شيراز اعلام كرد كه "بعضی ها" در داخل كشور، از تركمنستان خواسته اند كه گاز صادراتي خود به ايران را در فصل زمستان قطع كند.
 
به گزارش عصر ايران، «رييس جمهوري در یکی از نشست های خود در این سفر که رسانه ای نشده ، تصریح كرده است اطلاعاتي در دست دارد كه برخي از افراد در داخل كشور با تركمنستان صحبت هايي را داشته اند و از آنان خواسته اند كه گاز صادراتي خود به جمهوري اسلامي ايران را قطع كنند تا یک جریان سیاسی خاص در داخل از آن بهره برداری کند و ترکمنستان هم به قیمت بالای گاز دست یابد.

رييس جمهوري اين سخنان را در جمع علماي و روحانيون شهر شيراز ايراد كرده است.

وي تاكيد كرده بود كه به احترام برخي از شخصيت هاي عالي رتبه نظام تا كنون نام اين افراد را فاش نكرده است.»