یک بار دیگر ماه مبارک رمضان، یک بار دیگر برگزاری جشنی برای آزادی زندانیانی که نداشتن پول، آنها را سال‌هاست به زندان فرستاده است. عصر یکشنبه‌ای که گذشت خیلی‌ها به تالار آبگینه تهران آمدند تا مثل هر سال و در کنار خیرين بقیه استان‌ها، پول‌هایشان را روی هم بگذارند و زندانیانی را از زندان آزاد کنند كه به دلایل مشکلات مالی به زندان افتاده‌اند؛ کسانی که تعدادشان کم نیست و مسئولان قوه قضائیه آنها را با نام «زندانیان دیه» و «محکومان غیرعمد» می‌شناسند.
امسال هم مثل هر سال از صدر مسئولان گرفته تا خیرین مردمی، دست به دست هم دادند و با کمک‌هایشان زمینه آزادی تعدادی از زندانیان غیرعمد را فراهم کردند. یکشنبه‌ای که گذشت، بیست‌و‌نهمین جشن گلریزان ستاد دیه کشور با شعار «٢٥سال دست دادیم، دست گرفتیم» برگزار شد؛ مراسمی که خیلی‌ها مانند دادستان کل کشور، رئیس سازمان زندان‌ها، مدیرعامل ستاد دیه کشور و دیگر مسئولان، نیکوکاران و جمعی از مددجویان آزاد شده از سوی این نهاد حمایتی به آن آمده بودند. مهم‌ترین خبر این مراسم اما کمکی بود که مقام معظم رهبری، رئیس‌جمهوری و رئیس قوه قضائیه برای آزادی زندانیان مالی پرداخت کردند؛ ٣میلیارد ریال از طرف مقام معظم رهبری، ٥٠میلیون تومان از سوی رئیس جمهوری و ٥٠میلیون تومان هم اهدایی رئیس قوه قضائیه.
اخبار مربوط به این گلریزان و آمارهای زندانیان را اما در این مراسم «اسدالله جولایی»، مدیرعامل ستاد دیه کشور و «اصغر جهانگیر»، رئیس سازمان زندان‌ها اعلام کردند. جولایی در این مراسم گفت که همزمان با جشن گلریزان تهران، در ۲۶۴ نقطه کشور هم این جشن گلریزان برگزار شده و بیشترین تعداد برگزاری جشن گلریزان در کشور مربوط به استان خوزستان و بوشهر با تعداد ۲۶ جشن و پس از آن استان آذربایجان‌غربی با ۱۸ جشن گلریزان است. به گفته مدیرعامل ستاد دیه کشور، در ٢٥سال گذشته که از تأسیس ستاد دیه می‌گذرد، حدود ۹۴هزار نفر از زندان آزاد شده‌اند: «یکی از کمک‌های مهمی که مجلس شورای اسلامی درباره آزادی زندانیان غیرعمد داشته اعطای وام ۲۰۰میلیارد تومانی بوده است که امسال هم این وام قرض‌الحسنه به ستاد دیه کمک شده است.»
او درباره کمک مقام‌معظم رهبری برای آزادی مددجویان جرایم غیرعمد هم گفت: «همانند سال‌های گذشته رهبر معظم امسال هم جزو نفرات اول در روشن کردن چراغ همیاری و کمک بودند و مبلغ ۳۰۰میلیون تومان را به ستاد دیه کمک کردند. همچنین ریاست قوه‌قضائیه ۵۰میلیون تومان و ریاست قوه مقننه هم ۵۰میلیون تومان کمک کردند. در این کمک‌ها هم نمایندگان مجلس سهم زیادی داشتند و هرکدام به تناسب از حقوق یک روز تا یک ماه خود را برای کمک به آزادی زندانیان اختصاص دادند.» مدیرعامل ستاد دیه ادامه داد: «با راه‌اندازی سامانه آسان پرداخت تعداد ۵۲هزار و ۵۹۱ نفر از طریق این سامانه به یاری زندانیان جرایم غیرعمد شتافته و مبلغ ۳۸۰میلیون تومان از این طریق جمع‌آوری شد.»
«اصغر جهانگیر»، رئیس سازمان زندان‌ها اما دیگر سخنران این مراسم بود. او گفت که بیشترین جرایم غیرعمد مربوط به بدهکاران مالی است که تعداد آنها به ٧هزار نفر می‌رسد: «در حال حاضر ۲۱۳هزار نفر زندانی داریم که از این تعداد ۶ درصدشان مربوط به زندانیان جرایم غیرعمد یعنی حدود ۱۲هزار و ۷۰۰ نفر می‌شود.» جهانگیر درباره تعداد مشمولین دیه و جرایم مالی غیرعمد هم گفت: «۱۲هزار و ۷۰۳زندانی جزو مشمولین دیه‌اند که بیشترین زندانی با ۹۷۴ مورد مربوط به تصادفات منجر به جرح است که از این تعداد زندانی،۹۷۰ نفر مرد و ۴نفر زن هستند.»
او ادامه داد: «زندانیان با جرم تصادف منجر به فوت که مشمول پرداخت دیه شدند، ۵۵۱ مورد هستند که از این تعداد ۵۵۰ نفر مرد و یک نفر زن هستند. در رابطه با قتل‌هایی که ناشی از غیر از رانندگی بودند، ۵۰۰ نفر در زندان داریم.» رئیس سازمان زندان‌ها با بیان این‌که حکم ۲هزار و ۶۰۰نفر مشمول پرداخت دیه، قطعی شده است، گفت: «از حیث قضائی، پرونده ۳۴۱مشمول پرداخت دیه در مرحله اتهامی و رسیدگی قرار گیرد و حکم ۲هزار و ۶۰۰ نفر قطعی شده است که در صورت پرداخت دیه این تعداد از زندانیان آزاد می‌شوند. ۹هزار و ۹۷۶ نفر مشمولین جرائم مالی غیر از دیه داریم که با کمک‌های مردمی آزاد می‌شوند که از این تعداد، ۲هزار و ۳۰۲ نفر به دلیل پرداخت نکردن مهریه و ۵۶۲نفر به علت ترک نفقه و به دلیل نحوه اجرای محکومیت‌های مالی ۶هزار و ۲۵۰نفر در زندان‌اند. استان‌های فارس و تهران بیشترین و سیستان و بلوچستان کمترین زندانیان غیرعمد را دارند.»
رئیس سازمان زندان‌ها درباره استان‌های دارای بیشترین و کمترین زندانی جرايم غیرعمد هم گفت: «استان‌های فارس و تهران متاسفانه بیشترین تعداد زندانیان غیرعمد را دارند و در آن سوی طیف هم استان سیستان و بلوچستان با کمترین زندانی قرار دارد.»
او ادامه داد: « ۲هزار و ۷۶۳ نفر بابت دیه در زندان‌ها هستند که از این تعداد هزار و ۲۷۹ نفر کمتر از ۶ ماه در زندان بودند. ۳۶۹ زندانی بین ۶ماه تا یک سال، ۶۵۴ زندانی بین ۱ تا ۳سال و ۱۷۱ نفر بین ۳ تا ۵سال و ۲۰۳ زندانی بیش از ۵سال داشتیم. این زندانیان۲۶۰میلیارد تومان بدهی دارند که با پرداخت این رقم مشمول آزادی خواهند شد.»
جهانگیر درباره میزان ماندگاری زندانیان جرایم غیرعمد غیر از دیه در زندان‌ها گفت: «۵هزار و ۹۳۱ نفر کمتر از ۶ماه، ۶ماه تا یک‌سال یک‌هزار و ۵۵۳زندانی، یک تا سه‌سال ۲هزار و ۵۳ زندانی، ۳ تا ۵سال ۳۲۶ زندانی و ۱۱۴زندانی بیش از ۵سال در زندان بودند. هنوز نگاهمان به مسأله مهریه یک نگاه منطقی و واقعی نیست به‌طوری که هنوز فردی به علت نداشتن توانایی پرداخت یک سکه مهریه در یکی از زندان‌های استان خراسان رضوی زندانی است. از سوی دیگر بیشترین تعداد سکه مهریه هم مربوط به ۱۵۱۴سکه بوده است.»
جهانگیر در حاشیه مراسم بیست و نهمین جشن گلریزان ستاد دیه کشور در جمع خبرنگاران هم با تعریف جرایم غیرعمد گفت: «ما دو دسته جرم داریم؛ یک دسته جرایمی هستند که به‌طور عمد و با قصد مجرمانه رخ می‌دهند و دسته دیگر جرایم غیرعمد هستند که از باب حادثه مانند تصادفات به وقوع می‌پیوندند که منجر به ضرب و جرح و فوت افراد در صحنه می‌شود. اگرچه قانونگذار به‌عنوان جرم از آنها یاد کرده ولی به دلیل این‌که قصد قبلی برای ارتکاب آنها وجود ندارد لذا به‌عنوان جرایم غیرعمد شناخته می‌شوند.»
او ادامه داد: «زندانیان جرایم غیرعمد دو دسته هستند که یکی شامل جرايمی است که مشمول دیه می‌شود و دسته دیگر شامل بدهکاران مهریه، نفقه و چک‌های بلامحل می‌شود.» جهانگیر درباره تفکیک جنسیتی مجرمان گفت: «نیم‌درصد از زندانیان جرایم غیرعمد شامل زنان و ٩٩ و نیم‌درصد شامل آقایان می‌شود. بیشترین جرایم غیرعمد مربوط به بدهکاران مالی است که حدود هفت‌هزار نفرند، بدهکاران دیه بیش از دو‌هزار نفر و بدهکاران مهریه هم در همین حدود یعنی دو‌هزار نفر هستند.»
او در ادامه با بیان این‌که بازگشت زندانیان به آغوش خانواده‌هایشان لحظه‌ای غیرقابل توصیف است، گفت: «زندانیان جرایم غیرعمد از بد حادثه گرفتار شده‌اند و ما معتقدیم که زندانیان جرایم غیرعمد که سابقه شرارت ندارند و به زندان افتاده‌اند را با اصلاح و تربیت از زندان به جامعه برگردانیم زیرا آنها هم بخشی از جامعه‌اند.» رئیس سازمان زندان‌ها درباره میزان کمک سازمان زندان‌ها برای آزادی زندانیان جرایم غیرعمد در جشن گلریزان گفت: «کمک‌های ما عمدتا معنوی و نقش ما نیز سازنده و معنوی است. اما امسال ۱۰درصد بیشتر از میزان کمکی که سال گذشته برای آزادی زندانیان را داشته‌ایم، خواهیم داشت که این مبلغ امسال به ۲۵میلیون تومان می‌رسد.»
او برگزاری جشن‌های گلریزان برای آزادی زندانیان را یک اقدام بسیار موثر دانست: «امیدواریم این تلاش‌ها همچنان ادامه داشته باشد تا شاهد زندانی بودن حتی یک زندانی جرايم غیرعمد در زندان‌ها نباشیم.»
جشن گلریزان هر سال در ماه مبارک رمضان، به همت ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه و کمک به زندانیان نیازمند با حضور جمعی از مسئولان و خیرین نیکوکار در تهران و شهرهای مختلف کشور برگزار می‌شود. حالا بیش از ٢٥سال از تأسیس ستاد دیه می‌گذرد و هر سال کمک به جشن‌های گلریزان ستاد دیه با استقبال ویژه‌ای از سوی نیکوکاران مواجه می‌شود. ماه رمضان امسال هم با همت ستادهای دیه شعب استانی ٢٦٤ آیین گلریزان آزادی محکومان جرایم غیرعمد در سراسر کشور برگزار شد که به گفته مسئولان ستاد دیه، با جمع‌آوری کمک‌های نقدی خیرین شرکت‌کننده در این برنامه‌ها ممکن است زمینه آزادی حداکثری هفت‌هزار و ٥٨٨ نفر از مددجویان جرایم غیرعمد در سراسر زندان‌های کشور فراهم شود.
ماه رمضان سال ٩٥ تمامی استان‌های کشور به جز استان قم، میزبان جشن گلریزان بوده‌اند و در این میان بوشهر و خوزستان به‌طور مشترک با ٢٦ همایش و در رتبه‌های بعدی استان‌های سیستان و بلوچستان با ١٩ جشن و اردبیل با ١٨ آیین آزادی، میزبان برپایی بیشترین تعداد این محافل معنوی خواهند بود.
