ماجرای ریز‌پرنده‌ها

بامداد جمعه پدافند هوایی اصفهان برای رهگیری به کار افتاد و صدای پدافند از سمت شمال شرق این شهر به گوش رسید. رسانه‌های آمریکا و (رژیم) اسرائیل مدعی شدند تاسیساتی هدف موشک و پهپاد قرار گرفته است، اما بررسی‌های میدانی نشان داد تاسیسات هسته‌ای در امنیت کامل است و حادثه‌ای در آن‌ها گزارش نشده است. آژانس هم تایید کرده که هیچ خسارتی به سایت‌های هسته‌ای وارد نشده است. نیویورک‌تایمز و الجزیره در روایت خود از این حادثه با محدود خواندن آن عنوان کردند که آرامش برقرار شده است.

به گزارش ایرنا، حوالی ساعت ۴ بامداد جمعه ۳۱ فروردین، پدافند هوایی پایگاه هشتم شکاری اصفهان برای رهگیری به کار افتاد و صدای پدافند از سمت شمال شرق اصفهان به گوش رسید. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد تاسیسات مهم در این استان به‌ویژه تاسیسات هسته‌ای در امنیت کامل است و حادثه‌ای در آن‌ها گزارش نشده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم تایید کرده که هیچ خسارتی به سایت‌های هسته‌ای ایران وارد نشده است.

تاکنون اصابت و انفجار گسترده‌ای که ناشی از هرگونه تهدید هوایی باشد، گزارش نشده است. تصاویر ثبت‌شده توسط کاربران حکایت از فعالیت توپ‌های پدافندی در برخی از نقاط کشور دارد که به عنوان سامانه‌های دفاع نقطه‌ای در برابر تهدید‌های در ارتفاع بسیار کم عمل می‌کنند و فعالیت آن‌ها در وضعیت هوشیاری صد در‌صدی کاملا طبیعی است.

تاکنون گزارشی از شلیک سامانه‌های پدافندی موشکی دریافت نشده است. پایگاه هشتم شکاری نیروی هوایی ارتش در نزدیکی فرودگاه اصفهان و در کنار منطقه قهجاورستان واقع شده است. بلافاصله اعلام شد که در این پایگاه حادثه‌ای رخ نداده است. معاون استاندار آذربایجان شرقی نیز همزمان با شنیده شدن صدای انفجار در تبریز گفت: صدای شنیده‌شده در تبریز مربوط به رصد پدافند هوایی مربوط به اشیای ناشناس بوده و هیچ نفوذ ریزپرنده یا ... رخ نداده است.

همزمان فرمانده کل ارتش درباره شنیده شدن صدای شلیک سنگین در اصفهان گفت: با توجه به هوشیاری ما، چند شیء پرنده بود که به آن‌ها تیراندازی شده بود. امیر سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش در گفت وگویی درباره صدای انفجار در اصفهان گفت: انفجار صبح جمعه در آسمان اصفهان مربوط به تیراندازی سامانه‌های پدافند ضد‌هوایی به شیء مشکوکی بوده که هیچ حادثه و خسارتی در پی نداشته است. وی افزود: کارشناسان مربوطه در حال بررسی ابعاد موضوع هستند که پس از دریافت نتیجه، مراتب را اطلاع رسانی خواهند کرد. امیر سرتیپ دوم میهن دوست، فرمانده ارشد ارتش در استان اصفهان نیز گفت: این صدا مربوط به شلیک پدافند هوایی اصفهان به اشیای مشکوک بوده و هیچ خسارت و حادثه‌ای نداشته ایم.

کیومرث حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش هم با اشاره به حوادث اصفهان تصریح کرد: اگر اشیای پرنده مشکوک در آسمان کشور عرض اندام کنند، مورد آماج پدافند هوایی قدرتمند ما قرار خواهند گرفت و بی‌نصیب هم نخواهند بود، هر چند اشیای بامداد جمعه مشکوک بودند، اما پدافند کشورمان با هوشمندی برخورد کرد.

دامنه حوادث محدود بود

همزمان نیویورک‌تایمز نیز روایت خود را از حادثه بامداد جمعه نوشته است. این روزنامه نوشت: مقامات ایرانی از انفجار‌های شبانه در یک پایگاه نظامی در نزدیکی شهر اصفهان خبر دادند. اسرائیل متعهد شده بود که حمله آخر هفته گذشته ایران را تلافی کند، اما واکنش اولیه خاموش در هر دو طرف نشان داد که آن‌ها به دنبال کاهش تنش‌ها هستند.

فرناز فصیحی، رونن برگمن و پاتریک کینگزلی ۱۹ آوریل در نیویورک‌تایمز نوشتند: مقامات مدعی شدند که یک پایگاه هوایی نظامی در نزدیکی شهر اصفهان در مرکز ایران مورد حمله قرار گرفته است. واکنش اولیه در (رژیم) اسرائیل و ایران بی صدا بود و رسانه‌های خبری در هر دو طرف حمله را کم‌اهمیت جلوه دادند، چیزی که به ادعای تحلیلگران نشانه‌ای از این بود که رقبا به دنبال تنش زدایی هستند. نزدیک به یک هفته است که رهبران جهان از اسرائیل و ایران خواسته اند که از ایجاد یک جنگ گسترده‌تر در منطقه اجتناب کنند.

ارتش (رژیم) اسرائیل از اظهارنظر خودداری کرده است. همه مقامات به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند، زیرا آن‌ها مجاز به گفتگو در مورد این موضوع نیستند. این حوادث کمتر از یک هفته پس از آن رخ داد که ایران بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد به سمت اسرائیل شلیک کرد. این عملیات جنگ سایه چند دهه‌ای بین اسرائیل و ایران را - که در زمین، دریا، هوا و فضای سایبری در جریان بود- به وضوح آشکارتر کرد.

مقامات مدعی شدند که حمله روز جمعه توسط پهپاد‌های کوچکی انجام شد که احتمالا از داخل ایران پرتاب شده بودند. آن‌ها گفتند که یک گروه جداگانه از پهپاد‌های کوچک در تبریز، تقریبا ۵۰۰ مایلی شمال اصفهان سرنگون شده است. خبرگزاری‌های ایران گزارش دادند که تاسیسات هسته‌ای اصفهان مورد اصابت قرار نگرفته است. صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه تحقیقاتی چتم هاوس، گفت: «به نظر می‌رسد که حمله (رژیم) اسرائیل نشان‌دهنده تمایل به کاهش تنش از این دور خطرناک باشد.»

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که هیچ آسیبی به سایت‌های هسته‌ای ایران وارد نشده است، اما از نزدیک اوضاع را زیر نظر دارد. این آژانس در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که رئیس آن، رافائل گروسی، خواستار خودداری شدید از تنش شده است. تلاطم در بازار نفت پس از حمله اسرائیل کوتاه‌مدت بود. قیمت آتی نفت برنت، معیار بین‌المللی، از ۹۰ دلار در هر بشکه گذشت، اما به سرعت به حدود ۸۷ دلار در هر بشکه بازگشت، زیرا گزارش‌های خبری حاکی از آن بود که خسارت وارده به ایران جزئی بوده و واکنش ایران کمرنگ است. به نظر نمی‌رسد سرمایه‌گذاران بخواهند قیمت‌ها را افزایش دهند مگر اینکه خطر آشکاری برای عرضه وجود داشته باشد.

اصفهان یکی از معروف‌ترین و تاریخی‌ترین شهر‌های ایران است که به خاطر مساجد زیبای کاشی‌کاری‌شده فیروزه‌ای و ارغوانی، پل‌های قوسی زیبا و بازار بزرگ شهرت دارد. اصفهان همچنین مرکز تولید، تحقیق و توسعه موشکی ایران است. این شامل مونتاژ موشک‌های میان‌برد شهاب است که می‌تواند به اسرائیل و فراتر از آن برسد.

سایت غنی سازی اورانیوم نطنز به همراه یک پایگاه هوایی که مدت هاست میزبان ناوگان جنگنده‌های F-۱۴ تامکت ساخت آمریکا است که قبل از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ خریداری شده اند، در استان اصفهان مستقر است. بر اساس ارزیابی موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک، یک باتری پدافند هوایی S-۳۰۰ ساخت روسیه نیز در اصفهان مشاهده شده است. به ادعای مقامات ارشد اطلاعاتی که از گفت‌وگوی اسرائیل و ایالات متحده درباره این حمله مطلع بودند، در ژانویه ۲۰۲۳، اسرائیل یک عملیات پهپادی به تاسیسات نظامی در قلب اصفهان انجام داد. هدف این تاسیسات و همچنین میزان خسارت آن حمله نیز مشخص نبود.

کاربران شبکه‌های اجتماعی در ایران، حمله (رژیم) اسرائیل را به عنوان پاسخی ضعیف به حدود ۳۰۰ موشک و پهپاد که ایران در آخر هفته گذشته به سمت اسرائیل پرتاب کرد، به سخره گرفتند. در یکی از ویدئو‌هایی که جمعه به طور گسترده در فضای مجازی به اشتراک گذاشته شد، دختری هواپیمای کاغذی را به سمت یک ساختمان آپارتمانی پرتاب می‌کند و آن را با حمله اسرائیل مقایسه می‌کند.

رئیس‌جمهور بایدن به اسرائیل توصیه کرده بود به دلیل ترس از تبدیل شدن ضدحمله (رژیم) اسرائیل به یک جنگ همه‌جانبه، از پاسخ دادن خودداری کند. بیش از۶ ماه است که اسرائیل در دو جبهه دیگر می‌جنگد: علیه حماس در غزه و حزب الله لبنان که هر دو متحد ایران هستند. مذاکرات برای آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها به بن‌بست خورده است. در اوایل این ماه، ویلیام برنز مدیر و مذاکره کننده اصلی آمریکایی، به قاهره سفر کرد و آنچه را که او «پیشنهاد گسترده ای» خواند، مطرح کرد که مذاکره کنندگان مصری و قطری به حماس ارائه کرده بودند. این شامل پیشنهادی بود برای اجازه دادن به برخی از ساکنان غزه برای بازگشت به بخش شمالی منطقه محصور، که یکی از خواسته‌های اصلی حماس است.

روایت الجزیره

در ادامه روایت رسانه‌های بین‌المللی از اتفاقات بامداد جمعه در اصفهان، شبکه الجزیره هم در گزارشی نوشت: همزمان با بالا گرفتن تنش‌های منطقه‌ای پس از حمله تلافی‌جویانه ایران به (رژیم) اسرائیل، ایران باتری‌های پدافند هوایی را برای سرنگونی سه هواپیمای بدون سرنشین بر فراز اصفهان شلیک کرده است.

مقامات ناشناس ایالات متحده به رسانه‌های آمریکایی گفته‌اند که (رژیم) اسرائیل به سایتی در ایران حمله کرده است، اما ارتش (رژیم) اسرائیل هنوز اظهارنظری نکرده است. وزیر امور خارجه ایتالیا می‌گوید در آخرین لحظه به آمریکا درباره اقدام در ایران هشدار داده شد. پرواز‌های چند شهر ایران برای مدت کوتاهی متوقف شد.

این موضوع در شرایطی است که جنگ ۶ماهه (رژیم) اسرائیل در غزه نزدیک به ۳۴هزار کشته برجای گذاشته است و ترس از مارپیچ خشونت در سراسر منطقه را تشدید می‌کند. برخی تحلیلگران می‌گویند ماهیت محدود حمله مشکوک اسرائیل به ایران و واکنش‌های محدود مقامات ایرانی نشان می‌دهد که هر دو طرف به دنبال تنش‌زدایی در منطقه هستند. به نظر می‌رسد ما در لحظه‌ای هستیم که هر دو طرف به دنبال خروج از چرخه تنش فعلی هستند.

جولین بارنز دیسی، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای روابط خارجی اروپا گفت: «در حال حاضر، هیچ یک از طرفین خواهان جنگ مستقیم نیستند. آنچه باید بر آن تاکید شود، شبه‌تقارن بین این دو ضربه است.» حسنی عبیدی، مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات جهان عرب و مدیترانه در ژنو گفت: «محدودیت خاصی از هر دو طرف وجود دارد. نشانه‌های عینی به ما نشان می‌دهد که برای ایرانی‌ها این یک موضوع بسته است و ایرانی ها، بیشتر از اسرائیلی ها، علاقه‌ای به ادامه این تنش ندارند.»